Fundusz alimentacyjny
Fundusz alimentacyjny – nowe wzory dokumentów
I. Informacje ogólne
U S T A W A z dnia 7 września 2007 r. „ o pomocy osobom uprawnionym do alimentów” ( Dz. U. z 2016r. 169.t.) zwana potocznie funduszem alimentacyjnym od 1 października 2008 r. reguluje zagadnienia dotyczące pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz określa zasady postępowania wobec dłużników alimentacyjnych. Zastąpiła ona dotychczas obowiązującą ustawę z dnia 22 kwietnia 2005 r. „o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej”.
II. Zakres przedmiotowy ustawy
Zgodnie z zapisem art 1 Ustawa reguluje:
- zasady pomocy państwa osobom uprawnionym do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, w przypadku bezskuteczności egzekucji;
- warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, zwanych dalej :"świadczeniami z funduszu alimentacyjnego";
- zasady i tryb postępowania w sprawach przyznawania i wypłacania świadczeń z funduszu alimentacyjnego;
- zasady finansowania świadczeń z funduszu alimentacyjnego;
- działania podejmowane wobec dłużników alimentacyjnych.
III. Komu przysługują świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
1. Zgodnie z zapisem art.1a: Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują
1) obywatelom polskim;
2) cudzoziemcom;
- jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów dwustronnych zabezpieczeniu społecznym,
- przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie sie, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich oraz zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust.1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003r. o cudzoziemcach ( Dz. U. z 2006r. Nr 234, poz. 1694, z 2007 r. Nr 120, poz. 818 i Nr 165, poz. 1170 oraz z 2008r.Nr 70, poz. 416),
- przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej.
2. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobom, o których mowa w ust.1, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres świadczeniowy, w którym otrzymują świadczenia z funduszu alimentacyjnego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Osobą uprawnioną do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (w skrócie: świadczenie z FA) jest dziecko, które ma zasądzone od rodzica alimenty (mogą to być również alimenty na podstawie ugody zawartej przed sądem), jeżeli egzekucja alimentów jest bezskuteczna. Świadczenia z FA przysługują na dziecko do ukończenia przez nie 18 lat. Na dziecko starsze świadczenia przysługują do ukończenia 25 lat pod warunkiem, że uczy się w ono szkole lub szkole wyższej. Na dziecko posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, którego rodzic nie płaci zasądzonych alimentów, świadczenia przysługują bez względu na wiek dziecka.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinnie nie przekracza kwoty 725 zł (netto).
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 500 zł (netto)
IV. Słownik pojęć użytych w ustawie.
– bezskuteczności egzekucji
oznacza to egzekucję, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych; za bezskuteczną egzekucję uważa sie również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z powodu:
a) braku podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika;
b) braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą;
– dłużniku alimentacyjnym
oznacza to osobę zobowiązaną do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, przeciwko której egzekucja okazała się bezskuteczna;
– nienależnie pobranym świadczeniu
oznacza to świadczenie z funduszu alimentacyjnego:
wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub części,
- przyznane lub wypłacone w przypadku świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia,
- wypłacone bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli stwierdzono nieważność decyzji przyznającej świadczenie albo w wyniku,
wznowienia postępowania uchylono decyzję przyznającą świadczenie i odmówiono prawa do świadczenia, - wypłacone, w przypadku gdy osoba uprawniona w okresie ich pobierania otrzymała alimenty,
– organie właściwym dłużnika
oznacza to wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika alimentacyjnego;
– organie właściwym wierzyciela
oznacza to wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej;
– osobie uprawnionej
oznacza to osobę uprawniona do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna;
– rodzinie
oznacza to odpowiednio członków rodziny: rodziców osoby uprawnionej, małżonka rodzica osoby uprawnionej ,osobę, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko, pozostające na ich utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia oraz dziecko, które ukończyło 25 rok życia otrzymujące świadczenia z funduszu alimentacyjnego lub legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. O świadczeniach rodzinnych ( Dz. U. z 22.01.2015r. poz. 114, z późn. zm.), a także osobę uprawnioną; do rodziny nie zalicza się:
- dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego,
- dziecka pozostającego w związku małżeńskim,
- rodzica osoby uprawnionej zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz;
IV. Tryb ustalenia prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego.
Prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego ustala się na okres świadczeniowy począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do organu właściwego wierzyciela, nie wcześniej niż od początku okresu świadczeniowego do końca tego okresu.
Wniosek powinien zawierać:
- dane dotyczące członków rodziny
- oświadczenie wnioskodawcy o wszelkich informacjach niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu
- oświadczenie wnioskodawcy ( wszelkie dane o osobie uprawnionej do alimentacji)
Do wniosku należy dołączyć:
- zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów ; np. wielkość gospodarstwa rolnego, wysokość otrzymanych stypendiów.
- zaświadczenie (lub oświadczenie) o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne;
- zaświadczenie od organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne ( komornik sądowy lub Sąd Okręgowy) stwierdzające bezskuteczność egzekucji,
- zaświadczenie od komornika stwierdzające wysokość wyegzekwowanych ( bądź nie ) alimentów,
- odpis skrócony akt urodzenia osoby uprawnionej,
- odpis prawomocnego orzeczenia sądu zasądzającego alimenty,
- zaświadczenie o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej ( dotyczy szkół ponadgimnazjalnych),
- informacje właściwego sądu o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o
niepodjęciu tych czynności w związku z:
– brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub
– brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą.
V.Postępowanie względem dłużników alimentacyjnych
Dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami.
W przypadku uniemożliwienia przez dłużnika alimentacyjnego przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego, odmowy złożenia oświadczenia majątkowego oraz odmowy podjęcia prac, o których mowa w art. 5, uchyla sie od nich lub odmowy zarejestrowania się jako bezrobotny, organ właściwy dłużnika;
– składa wniosek o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. – Kodeks karny ( Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.).
– kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego.
UWAGA.
Rozporządzeniem Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 08 grudnia 2015 roku w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzoru wniosku, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego opublikowanym w dniu 29 grudnia 2015 roku (Dz .U. z 2015 r. poz. 2229) zostały wprowadzone nowe wzory druków do funduszu alimentacyjnego.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 01 stycznia 2016 roku i są dostępne pod adresem:
http://empatia.mpips.gov.pl/web/piu/dlaswiadczeniobiorcow/rodzina/fa/wzory-dokumentow